Tiểu không tự chủ ở trẻ em là gì? Làm sao để cải thiện?

Tiểu không tự chủ ở trẻ em là tình trạng phổ biến nhất là trẻ dưới 5 tuổi. Tuy không nguy hiểm nhưng tiểu không tự chủ ở trẻ lại ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý và khó khăn trong giao tiếp xã hội của trẻ. Tuy nhiên, hiểu biết của cha mẹ về tình trạng tiểu không tự chủ còn hạn chế và đa số đều nghĩ là rối loạn thông thường. Nhưng tiểu không tự chủ ở trẻ em có thể là dấu hiệu cho biết cơ thể tiềm ẩn nhiều bệnh lý. 

Tiểu không tự chủ ở trẻ em là tình trạng như thế nào?

Tiểu không tự chủ ở trẻ em bao gồm tình trạng đái dầm do mất kiểm soát hoạt động tiểu tiện, nước tiểu rỉ ra ngoài ý muốn. Người bệnh thường đi tiểu nhiều hơn 8 lần/ngày nhưng lượng nước tiểu rất ít, thậm chí có thể són ra quần khi chưa kịp vào nhà vệ sinh.

Nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, có đến 9% trẻ mắc chứng tiểu không tự chủ, đặc biệt tỷ lệ trẻ 5 tuổi mắc bệnh lên đến 20%. Một số trẻ nếu không điều trị sớm thì sẽ mắc tiểu không tự chủ cả đời.

Nguyên nhân gây tiểu không tự chủ ở trẻ em là gì?

Có nhiều nguyên nhân gây tiểu không tự chủ ở trẻ em, có thể chia nhóm thành trẻ tiểu không tự chủ vào ban đêm hay ban ngày. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến.

Nguyên nhân gây ra tiểu không tự chủ vào ban đêm

Tình trạng này còn được gọi là đái dầm, hầu hết nguyên nhân không bắt đầu từ bệnh lý mà là kết quả của nhiều yếu tố tác động, cụ thể:

• Đi tiểu sai cách: Một số hành vi có thể gây ra tình trạng tiểu không tự chủ ở trẻ, đặc biệt ở bé gái khi đi tiểu nếu không đúng tư thế để hai chân quá gần nhau. Lâu ngày dẫn đến nước tiểu bị đọng lại trong âm đạo, sau đó chảy ra ngoài khi đứng.
• Trẻ chậm phát triển khiến trẻ không đủ nhận thức và kiểm soát được hành vi đi tiểu dẫn đến tiểu không tự chủ.
• Uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ.
• Tiền sử gia đình có người mắc chứng tiểu không tự chủ (theo thống kê bố hoặc mẹ mắc chứng này thì 30% con cũng bị, nếu cả bố mà mẹ đều mắc tỷ lệ tăng lên 70%).
• Căng thẳng, stress kéo dài khiến trẻ có thể bị tiểu không tự chủ, ví dụ sau những căng thẳng như chuyển nhà, chuyển trường, mất người thân, cha mẹ ly dị,…

Trẻ uống quá nhiều các loại nước ngọt gây ra đái dầm khi ngủ

Nguyên nhân gây ra tiểu không tự chủ vào ban ngày

Một số nguyên nhân gây ra chứng tiểu không tự chủ ở trẻ ban ngày như:

• Bàng quang tăng hoạt: Đây là nguyên nhân hay gặp nhất gây nên tình trạng tiểu không tự chủ ở trẻ em. Thông thường, bàng quang đầy sẽ gửi tín hiệu qua dây thần kinh đến não bộ để đóng cơ vòng bàng quang và khiến chúng ta xuất hiện cảm giác buồn tiểu. Nhưng ở trẻ mắc chứng bàng quang tăng hoạt thì chỉ một lượng nước tiểu nhỏ đã kích thích phản xạ đi tiểu.
• Bàng quang nhỏ: Trẻ có bàng quang nhỏ đồng nghĩa với việc khả năng chứa đựng nước tiểu kém hơn, khiến bé đi tiểu thường xuyên, đôi khi phải chạy vội vào nhà vệ sinh để tránh tiểu không tự chủ.
• Thiếu hormone chống lợi niệu: Ban đêm não sản xuất một loại hormon là vasopressin giúp làm giảm lượng nước tiểu, giúp ngủ ngon giấc mà không phải thức dậy đi tiểu. Những trẻ thiếu hormone này có thể gây tiểu không tự chủ vào ban đêm và ban ngày.
• Táo bón: Khi táo bón kéo dài, phân sẽ gây chèn ép lên bàng quang, khiến cơ bàng quang gửi nhầm tín hiệu đến não bộ nên cảm giác buồn tiểu đến sớm gây tiểu không tự chủ ở trẻ.
• Bất thường về giải phẫu: Ví dụ như niệu quản lạc chỗ hoặc tắc nghẽn đường tiết niệu bẩm sinh. Ngoài ra, một số các rối loạn không phổ biến nhưng quan trọng ảnh hưởng đến giải phẫu hoặc chức năng của bàng quang và gây tiểu không tự chủ. Thường gặp, khuyết tật tủy sống như nứt đốt sống khiến chức năng thần kinh kiểm soát cơ bàng quang gặp bất thường.
• Bệnh lý khác: Theo nghiên cứu một số bệnh khác như thiếu hồng cầu hình liềm, nhiễm trùng tiết niệu, tiểu đường hay bệnh lý thần kinh chiếm 3% nguyên nhân gây tiểu không tự chủ. 

Bé gái dễ nhiễm khuẩn tiết niệu, dẫn đến tiểu không tự chủ

>>> Xem thêm: Cách chữa tiểu không tự chủ hiệu quả - XEM NGAY TẠI ĐÂY!

Làm sao để cải thiện chứng tiểu không tự chủ ở trẻ em?

Điều trị tiểu không tự chủ giúp tăng sự tự tin cho trẻ. Để đạt được hiệu quả cao cần kết hợp cả thay đổi hành vi và dùng thuốc.

Các phương pháp thay đổi hành vi

Những thói quen xấu của trẻ cũng là nguyên nhân phổ biến gây tiểu không tự chủ, do vậy việc thay đổi sẽ giúp kiểm soát tình trạng này hiệu quả, bao gồm:

• Hạn chế đồ uống: Nên cho bé uống đủ nước vào ban ngày, hạn chế uống sau bữa tối giúp giảm lượng nước tiểu sản xuất vào ban đêm cải thiện tình trạng tiểu không tự chủ. 
• Đánh thức bé đi vệ sinh vào ban đêm: Việc đánh thức và đưa bé đi vệ sinh khoảng vài giờ sau ngủ sẽ giúp bàng quang tống nước tiểu ra ngoài vào khoảng thời gian nhất định. Đây là biện pháp đơn giản mà cha mẹ có thể áp dụng giúp bé thoát khỏi chứng tiểu không tự chủ ban đêm.
• Sử dụng đồng hồ báo thức: Đây là thiết bị đánh thức bé khi tiểu không tự chủ, gồm có 2 phần là bộ phận cảm nhận ẩm ướt được cài vào quần lót và chuông để đánh thức bé. Một số thiết bị có thêm chức năng rung, giúp đánh thức bé hiệu quả hơn. Khi tiểu không tự chủ, nước tiểu sẽ kích hoạt bộ phận cảm biến, chuông kêu to và đánh thức bé. Sau vài tuần, bé học được cách nhận biết tín hiệu của bàng quang và tỉnh dậy trước khi tiểu không tự chủ. Theo nghiên cứu, đồng hồ báo thức mang lại hiệu quả đến 75% và tỷ lệ tái phát thấp hơn nhiều so với phương pháp khác. Nhưng cũng tồn tại nhược điểm là cả nhà sẽ thường xuyên bị thức giấc trong thời gian dài.
• Liệu pháp tâm lý: Nếu trẻ bị tiểu không tự chủ do những thay đổi hay chấn thương tâm lý trong cuộc đời thì liệu pháp tâm lý sẽ giúp cải thiện tình trạng này.

Ba mẹ nên quan tâm và chăm sóc tâm lý cho trẻ thường xuyên

Thuốc tây y trị tiểu không tự chủ ở trẻ em 

Một vài loại thuốc được sử dụng để điều trị tiểu không tự chủ, có thể dùng đơn độc hoặc kết hợp với phương pháp hành vi. Một số thuốc hay dùng như:

• Desmopressin: Ức chế thận sản xuất nước tiểu, có hiệu quả với 50% bệnh nhân. Tuy nhiên, nên thận trọng khi sử dụng vì tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ.
• Imipramine: Dù là thuốc chống trầm cảm nhưng có tác động lên bàng quang. Điều đáng lo ngại là sự chênh lệch quá nhỏ giữa liều điều trị và gây độc. Cha mẹ cần chú ý quan sát trẻ dùng thuốc.
• Oxybutynin: Là thuốc kháng cholin, có tác dụng chống co thắt, dùng cho người mắc bàng quang tăng hoạt, tiểu nhiều lần. Hiệu quả của Oxybutynin không cao trong cải thiện tiểu không tự chủ nhưng dùng kết hợp với Desmopressin hoặc đồng hồ báo thức sẽ làm giãn bàng quang, tăng hiệu quả

Sử dụng thảo dược cải thiện tiểu không tự chủ ở trẻ

Trẻ em là đối tượng chưa phát triển hoàn thiện, do đó cơ thể thường nhạy cảm hơn so với người lớn. Khi sử dụng thuốc điều trị lâu dài dễ gặp tác dụng không mong muốn. Vậy, cha mẹ nên bổ sung thêm thảo dược thiên nhiên phối hợp với thuốc sẽ giúp cải thiện nhanh tình trạng tiểu không tự chủ ở trẻ em và hạn chế được tác dụng phụ. Một số thảo dược như: Bạch tật lê, Hoàng cầm, Chi tử,... là những thảo dược phổ biến được sử dụng. Bạch tật lê với tác dụng tăng trương lực cơ bàng quang giúp kiểm soát tiểu tiện. Ngoài ra, thảo dược này còn được tiến hành nghiên cứu tại Iraq năm 2008, chứng minh có tác dụng kháng khuẩn và xuất hiện nhiều trong những bài thuốc trị nhiễm khuẩn tiết niệu.

Bạch tật lê là thảo dược an toàn trị tiểu không tự chủ ở trẻ em

Tiểu không tự chủ ở trẻ em có thể tự khỏi khi trẻ lớn hơn, tuy nhiên những trường hợp kéo dài đến tuổi thanh thiếu niên thì đây rất dễ là bệnh lý nào đó. Do vậy, các bậc cha mẹ cần chú ý và quan tâm đến sức khỏe của trẻ hơn. Một số nguyên nhân trên mang tính chất cung cấp thông tin tham khảo nên nếu bạn vẫn còn thắc mắc hãy để số điện thoại và comment dưới phần bình luận, các chuyên gia sẽ giúp bạn giải đáp nhé.